«ناسیونالیسم نوعی ایدئولوژی است که اصطلاح هویت ملی را به وجود می‌آورد. اصطلاحی که در حقیقت از نقطه نظر جامعه‌شناسی تعریفی از ماهیت جمعی را به ذهن متبادر می‌نماید و از نظر روانشناسی نوعی دعوت از افراد برای ایجاد وحدت با «ما» است که در آن بخشی از هویت و شخصیت فردی خود را نیز در می‌یابند. این جنبه‌های اجتماعی-روانی ایدئولوژی خصوصاً برای کشورهای جوان که در حال توسعه و خروج از عقب‌ماندگی هستند، کاملاً اساسی و لازم است.»^۱
نگاهی به آمار نشان می‌دهد که علاوه بر نتیجه، همه شاخص‌های بازی نیز مطلقاً به نفع آرژانتینی‌ها رقم خورده است. درصد مالکیت توپ، شوت به دروازه، شوت داخل چهارچوب، کرنر، میزان دوندگی و غیره، همه به نفع تیم حریف بود. صد البته این چیزی از ارزش‌های تیم ملی و بچه‌های با غیرت فوتبال ایران کم نمی‌کند. سطح فوتبال ما در حال حاضر با آرژانتین قابل مقایسه نیست و نتیجه به دست آمده واقعاً ستایش‌آمیز و قابل تقدیر است. تیم ملی ما به آرژانتین باخت. اما باشخصیت باخت!
اصلاً به رفتارهای عجیب ما ایرانیان، که اتفاقاً نمونه‌های بکر آزمایشگاهی و قابل مطالعه آن خصوصاً برای جامعه‌شناسان، درست در همین لحظات حساس جام‌جهانی و یا سایر فستیوال‌های ورزشی نمود می‌یابد کاری ندارم. اما نمی‌دانم تا کی قرار است به صحنه مشکوک پنالتی فکر کنیم، میزگرد بگیریم و سعی کنیم نتیجه بازی را خارج از میدان و آن هم بعد از سوت پایان، تغییر دهیم؟ بارها گفته‌اند و شنیده‌ایم که اشتباهات داوری بخشی از فوتبال است. اگر هم اعتراضی داریم می‌توانیم خیلی متمدنانه آن را مطرح کنیم نه با هوچی‌گری و ایجاد فضای هیجانی. چند وقت پیش در جریان بازی‌های المپیک لندن، سعید عبدولی، فرنگی‌کار شایسته تیم ملی کشتی ایران با آنچه که کارشناسان این رشته ورزشی به درست یا غلط «ناداوری» می‌خوانند از کسب مدال بازماند. اما همین ما ایرانی‌های با فرهنگ چندهزارساله که ادعای اخلاق پوریای ولی و مرام جهان‌پهلوان غلامرضا تختی را هم مثل یک زائده نامتجانس با خودمان یدک می‌کشیم، به شبکه‌های اجتماعی حمله‌ور شدیم و صفحه داور بازی را با انواع فحش‌های آب نکشیده مزین کردیم! مشابه همین وضعیت به عناوین و انگیزه‌های مختلف، باز هم در جریان هم‌گروه شدن ما با آرژانتین، در صفحه هواداران لیونل مسی، و به نوعی دیگر، در صفحه شخصی بانویی که مجری‌گری مراسم قرعه‌کشی جام‌جهانی را بر عهده داشت، رقم خورد. ما حتی به بازیکن خودمان یعنی هاشم بیک‌زاده هم رحم نکردیم و انواع حاشیه‌ها را در فضای مجازی برای او ایجاد کردیم. خدا پدر عادل فردوسی‌پور را بیامرزد که ترمز اضطراری قطار احساسات ملت قهرمان‌پرور را بلافاصله بعد از پایان بازی کشید وگرنه احتمالاً سر همین پنالتی مشکوک با داور صربستانی کاری می‌کردیم که سپاه آقامحمدخان با نوامیس مردم کرمان!
به هر حال باید بپذیریم که ما بازی را به آرژانتین واگذار کرده‌ایم و دیگر چیزی تغییر نخواهد کرد، پس بهتر است به فکر بازی پایانی خود و اندک شانسی که برای صعود از این گروه داریم باشیم،‌ نه حسرت خوردن برای سه امتیازی که لیونل مسی یک تنه از ما گرفت. بگذریم، اجازه بدهید به جنبه‌های مثبت این جام برای کشورمان بپردازیم. به نظر من بازی با آرژانتین خیلی چیزها برای «ما» داشت. ما همیشه از نام‌های بزرگ می‌ترسیدیم. ما همیشه فکر می‌کردیم که آنها بزرگند و ما کوچک. آنها برنده‌اند و ما حریفی از پیش‌باخته. نگاه کنید به هول و استرسی که از زمان معلوم شدن هم‌گروهی با آرژانتین تا شب بازی، گاه‌وبیگاه یک جایی گوشه‌های ذهن هر یک از ما وجود داشت. بنگرید به چشمان ناباورمان در لحظات پایانی بازی، به نتیجه‌ بدون گلی که متاسفانه تا آخر کار باقی نماند.
فکر می‌کنم بازی با آرژانتین بیش از یک باخت تلخ دقیقه نودی در تاریخ فوتبال ایران ثبت خواهد شد. پس از این ما هیچ‌گاه جلوی تیم‌های بزرگ دست و پا بسته نخواهیم بود و پیشاپیش خودمان را تحقیر نخواهیم کرد. منبعد، محض خاطر اینکه کیسه بکس نامداران فوتبال نباشیم صلوات نذر نمی‌کنیم. از این به بعد کارشناسان فوتبال ما نمی‌نشینند پیش از بازی غزل خداحافظی برای مردم تلاوت کنند تا مسکنی باشد برای کاهش درد باخت!
فکر می‌کنم وقت آن رسیده است که فوتبال ما هم مثل والیبال و فوتسال به این خودباوری برسد، که «ایران»، نه تنها باید حرف اول و آخر را در آسیا بزند، بلکه می‌تواند در فوتبال جهان، جزء «باشخصیت‌ها» باشد.
به امید صعود تیم ملی در بازی فردا شب.

پی‌نوشت‌ها:
۱- تغییرات اجتماعی، ص ۹۲.

کتابشناسی: